पीएचडीची माहिती मराठीत | PhD information in Marathi

पीएचडी म्हणजे काय आणि ते कसे करावे?

PhD आयुष्यात यशस्वी होण्याचे प्रत्येकाचे स्वप्न असते. प्रत्येकाला चांगली आणि प्रामाणिक नोकरी मिळवायची असते. यासाठी तुम्हाला चांगले कोर्सेस करावे लागतील. यापैकी एक अभ्यासक्रम म्हणजे पीएचडी अभ्यासक्रम. आज आम्ही येथे पीएचडी म्हणजे काय याबद्दल संपूर्णपणे सांगणार आहोत.

तुम्ही कोणताही कोर्स करत असाल, तर तुम्हाला त्याबद्दल पूर्ण माहिती असणे अत्यंत आवश्यक आहे. हा अभ्यासक्रम काय आहे? ते केल्याने काय फायदा होतो, ते कसे केले जाते आणि त्याची फी काय आहे? या सर्वांचे भान असणे आवश्यक आहे.

आज आम्ही तुम्हाला या पोस्टमध्ये एका लोकप्रिय कोर्सबद्दल सांगणार आहोत, ज्याचे नाव आहे पीएचडी कोर्स. या पोस्टमध्ये, आम्ही तुम्हाला पीएचडी क्या है आणि पीएचडी कोर्सची संपूर्ण माहिती सोप्या शब्दात सांगू. येथे आम्ही तुम्हाला पीएचडी की जानकरी बद्दलची सर्व माहिती सांगू जी तुम्हाला माहित असणे आवश्यक आहे आणि तुम्हाला हे जाणून घ्यायचे आहे –

पीएचडी म्हणजे काय
phd पूर्ण फॉर्म नाव
पीएचडी कशी करावी

मी पीएचडी कधी करू शकतो?
पीएचडीसाठी पात्रता
पीएचडी कोर्स तपशील

पीएचडी प्रक्रिया
पीएचडी प्रवेश
पीएचडी किती वर्षांची आहे

पीएचडीची फी किती आहे
पीएचडी विषय
चला तर मग या सोप्या चरणांमध्ये पीएचडीबद्दल जाणून घेऊया.

पीएचडी म्हणजे काय आणि ते कसे करावे What is PHD In Marathi

पीएचडी कोर्स म्हणजे काय? What is a PhD course In Marathi

PhD चे पूर्ण रूप म्हणजे डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी. तुम्ही पाहिलेच असेल की असे बरेच लोक आहेत जे वैद्यकीय डॉक्टर नाहीत, तरीही त्यांच्या नावासमोर एक डॉक्टर असतो. खरे तर त्याने पीएचडीचा कोर्स केलेला असावा. यासाठी त्यांच्या नावासमोर डॉ. असे वाटते.

पीएचडी ही डॉक्टरेट पदवी आहे, ती उच्च पातळीची पदवी आहे. पीएचडी करणे सोपे काम नाही. जर तुम्ही पीएचडी कोर्स करत असाल तर तुम्ही थेट पीएचडी प्रवेश घेऊ शकत नाही. सर्व प्रथम तुम्हाला शाळा आणि महाविद्यालय पूर्ण करावे लागेल. हे केल्यानंतरच तुम्ही पीएचडीसाठी अर्ज करू शकता.

तुम्हाला विद्यापीठ किंवा महाविद्यालयात प्राध्यापक व्हायचे असेल किंवा पुढील संशोधन करायचे असेल, तर तुम्हाला पीएचडी अभ्यासक्रम करणे आवश्यक आहे. पीएचडी पदवीमध्ये तुम्हाला विशिष्ट विषयाचा अभ्यास करावा लागतो. त्यानंतर जेव्हा तुम्हाला त्या विषयाचे पूर्ण ज्ञान होते आणि तुम्ही त्या विषयात निष्णात होतात तेव्हा तुम्हाला पीएचडीची पदवी दिली जाते. मग तुम्ही तुमच्या नावापुढे डॉ.

पीएचडी पदवी करण्यासाठी, तुम्हाला ज्या विषयात स्वारस्य आहे त्या विषयात पदव्युत्तर पदवी असणे आवश्यक आहे. त्या विषयात चांगले गुण मिळाले तर अधिक फायदा होईल. आम्‍ही तुम्‍हाला सहजतेसाठी सांगतो की, तुम्‍हाला ज्या विषयात रस आहे, त्‍या विषयात तुम्‍ही बारावी आणि ग्रॅज्युएशन पूर्ण केले पाहिजे. यामुळे तुम्हाला पुढे पीएचडी करणे सोपे जाईल. तुम्ही यशस्वीपणे तुमची पीएचडी पदवी पूर्ण केल्यास तुम्हाला सार्वजनिक क्षेत्रात अनेक फायदे मिळू लागतील.

आता तुमच्या मनात हा प्रश्न नक्कीच येत असेल की पीएचडी कोर्स (पीएचडी कितने साल की है) किती कालावधीचा आहे. पीएचडीचा अभ्यासक्रम तीन वर्षांचा असतो. हा अभ्यासक्रम एक उच्चस्तरीय अभ्यासक्रम आहे जो करणे सोपे काम नाही. या कोर्सला पीएच.डी किंवा पीएचडी असेही म्हणता येईल. हा कोर्स केल्यानंतर आपण आपल्या नावासमोर डॉ.

पीएचडी कोर्स किती काळ आहे? How long is the PhD course in Marathi

तुम्हा सर्वांना पीएचडी करण्यासाठी ३ वर्षे लागू शकतात म्हणजेच पीएचडी करण्यासाठी ३ वर्षे लागतील असे आमचे म्हणणे आहे.

पीएचडी करताना ही सुविधाही दिली जाते की, हा ३ वर्षांचा अभ्यासक्रम आपण ६ वर्षे पूर्ण करू शकतो. हा कोर्स करताना आपल्याला प्रत्येक विषयाचे तपशीलवार संशोधन करायला मिळते, त्यामुळे आपले मूळ खूप मजबूत होते आणि आपण कोणताही विषय अगदी सहजपणे सोडवू शकतो.

पीएचडीसाठी पात्रता Eligibility for PhD In Marathi

तुमच्याकडे पीएचडीसाठी पात्रता असणे आवश्यक आहे जे खालीलप्रमाणे आहे:

पीएचडी करण्यासाठी तुमच्याकडे बॅचलर डिग्री असणे आवश्यक आहे.

पदव्युत्तर पदवी सोबतच 55% किंवा 60% गुणांसह पदव्युत्तर पदवी असणे देखील आवश्यक आहे. ही टक्केवारी विद्यापीठानुसार बदलू शकते.
पीएचडी प्रवेशासाठी तुम्हाला चांगल्या गुणांसह प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण करावी लागेल.
तुम्ही पीएचडीसाठी या सर्व पात्रतेच्या पायऱ्या पूर्ण केल्यास तुम्ही पीएचडीसाठी पात्र ठरता.

पीएचडी करण्याचे फायदे benefits of doing a PhD In Marathi

पीएचडी केल्यानंतर डॉक्टरांच्या नावापुढे तुमचे नाव येते. यामुळे तुमचे व्यक्तिमत्व आणखी वाढते.
पीएचडी कोर्स केल्यानंतर तुम्ही तुमच्या क्षेत्रात तज्ञ व्हाल.
जर तुमच्याकडे पीएचडी पदवी असेल, तर तुम्ही महाविद्यालयात किंवा विद्यापीठात प्राध्यापक म्हणून सहजपणे नियुक्त होऊ शकता आणि नोकरी मिळण्याची शक्यता अधिक वाढते.

पीएचडी केल्यानंतर तुम्ही तुमच्या क्षेत्रात योग्य की अयोग्य हे तुम्हीच ठरवू शकता.
जर तुम्ही पीएचडी केलीत तर तुम्हाला माहितीचा निर्माता देखील म्हटले जाईल.
पीएचडी केल्यानंतर तुम्ही तुमच्या क्षेत्रातील कोणत्याही पदासाठी अर्ज करू शकता.

पीएचडी केल्यानंतर तुम्ही तुमच्या विषयावर संशोधन आणि विश्लेषण करू शकता.

पीएचडी कशी करावी How to do PhD In Mararhi

कोणत्याही प्रकारची पदवी घेण्यासाठी तुम्हाला 12वी पास असणे आवश्यक आहे. यासाठी तुम्ही 10वी उत्तीर्ण झालात, त्यानंतर तुम्ही तोच विषय निवडावा, ज्या विषयात तुम्हाला पीएचडी करायची आहे, तुम्हाला या विषयांचा 11वी आणि 12वीमध्ये चांगला अभ्यास करून जास्तीत जास्त चांगले गुण मिळवायचे आहेत. एकत्र पास. तुमचे गुण जितके जास्त असतील तितके तुम्ही भविष्यात पीएचडी करू शकाल आणि त्याचा फायदा होईल.

तुमची बारावी पूर्ण झाल्यावर. त्यानंतर तुम्हाला आवड असलेल्या विषयासाठी प्रवेश परीक्षा द्या आणि ही प्रवेश परीक्षा पूर्ण करा. त्यानंतर ग्रॅज्युएशन पूर्ण करा. तुम्हाला शक्य तितक्या चांगल्या गुणांनी उत्तीर्ण व्हावे लागेल. जितके जास्त गुण असतील तितका तुमच्यासाठी पीएचडीचा मार्ग सोपा होईल.

तुमचे ग्रॅज्युएशन पूर्ण झाल्यावर तुम्हाला पोस्ट ग्रॅज्युएशनसाठी अर्ज करावा लागेल. तुम्ही ज्या विषयात ग्रॅज्युएशन केले आहे, त्या विषयातच तुम्ही पदव्युत्तर पदवी घेतलीत तर तुम्हाला ते सोपे जाईल. लक्षात ठेवा की तुम्हाला तुमच्या बॅचलर आणि पदव्युत्तर पदवीमध्ये किमान 60% गुण मिळवावे लागतील जेणेकरून पुढील प्रवेश परीक्षेसाठी कोणतीही अडचण येणार नाही.

पोस्ट ग्रॅज्युएशन पूर्ण झाल्यावर तुम्हाला आता UGC NET परीक्षा द्यावी लागेल आणि ती पास करणे तुमच्यासाठी खूप महत्त्वाचे आहे. या परीक्षेसाठी तुम्ही कोचिंग देखील घेऊ शकता. ही प्रवेश परीक्षा थोडी अवघड आहे. यूजीसी नेट परीक्षा पूर्वी नव्हती. मात्र आता पीएचडी करण्यासाठी क्लिअरिंग बंधनकारक करण्यात आले आहे.

तुम्ही ही परीक्षा उत्तीर्ण केल्यास तुम्ही पीएचडीसाठी पात्र ठरता. आता तुम्हाला ज्या महाविद्यालयात किंवा विद्यापीठात पीएचडी करायची आहे त्या महाविद्यालयाची प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण करून तुम्ही पीएचडीमध्ये प्रवेश घेऊ शकता.

पीएचडीची फी किती आहे? How much is the PhD fee in Marathi

पीएचडीची माहिती जाणून घेतल्यावर तुमच्या मनात हा प्रश्न नक्कीच आला असेल की पीएचडीची फी किती आहे (पीएचडी की फीस कितनी है). प्रत्येक कॉलेज आणि विद्यापीठाची पीएचडीची फी वेगवेगळी असते, ती त्या कॉलेजवरच अवलंबून असते. पण सरासरी पीएचडीची फी वर्षाला ३० ते ४० हजार इतकी असू शकते. पीएचडी करण्यासाठी ३ वर्षे लागतात. हा अभ्यासक्रम सेमिस्टरमध्ये होतो, ज्यामध्ये प्रात्यक्षिक परीक्षा आणि सिद्धांत परीक्षा असतात.

पीएचडीमध्ये किती विषय आहेत? How many Subject are in PHD In Marathi

येथे आम्ही काही लोकप्रिय पीएचडी विषय सांगत आहोत. बहुतेक लोक या विषयांमध्ये पीएचडी करण्यास प्राधान्य देतात.

भौतिकशास्त्रात पीएचडी Phd in Physics

अभियांत्रिकीमध्ये पीएचडी Phd in Engineering
गणितात पीएचडी Phd in Mathematics
वित्त आणि अर्थशास्त्रात पीएचडी Phd in Finance & Economics

मानसशास्त्रात पीएचडी Phd in Psychology
व्यवस्थापनात पीएचडी PhD In Management

याशिवाय तुम्ही हिंदी, इंग्रजी, गृहविज्ञान, कृषी, इतिहास, ललित कला, शस्त्रक्रिया, भूगोल, भूविज्ञान, लेखा, बायोकेमिस्ट्री, फार्मसी या विषयात पीएचडी करू शकता.

अर्थशास्त्र विषयातून पीएचडी सहज करता येते A PhD in Economics can be done easily

होय, मित्रांनो, तुम्ही सर्वजण अगदी बरोबर ऐकत आहात. तुम्हालाही अर्थशास्त्र विषयातून पीएचडी करायची असेल, तर तुम्ही पीएचडी अगदी सहज करू शकता. पण पीएचडी करण्‍यासाठी तुमच्‍या मनाचे खूप कुशाग्र असणे आवश्‍यक आहे. कारण पीएचडी करणं सोपं काम नसून, पीएचडी करण्यासाठी तीक्ष्ण मन आणि एकाग्रता लागते.

अर्थशास्त्र हा विषयही इतर विषयांइतकाच महत्त्वाचा आहे. कारण बँकांसाठी कोणत्या विषयातून त्याचा अभ्यास केला जातो आणि तुमच्या खात्यातील विषयातून पीएचडी केल्यास बँकांमध्ये नोकरीची शक्यता वाढते.

अर्थशास्त्र विषय घेऊन पीएचडी करण्याचे फायदे The benefits of PhD in economics In Marathi

अर्थशास्त्र विषयात पीएचडी करण्याचे अनेक फायदे आहेत, जे खाली नमूद केले आहेत. चला जाणून घेऊया:

अर्थशास्त्र विषयात पीएचडी केल्याने तुम्हा सर्वांच्या नोकरीच्या संधी सरकारी क्षेत्राबरोबरच खाजगी क्षेत्रातही खूप वाढतील.
अर्थशास्त्र विषयातून पीएचडी करून तुम्ही सर्वजण अनेक वित्तीय कंपनीसाठी अर्ज करू शकाल.
तुम्ही सर्वजण अर्थशास्त्र विषयातून पीएचडी करून आयएएस अधिकारी होऊ शकता.

या विषयातून पीएचडी केल्यानंतर, तुमच्या सर्वांची नोकरीशी संबंधित कामे आणि बँकेकडून बँकांमध्ये खूप वाढ होण्याची शक्यता आहे.
जर तुम्ही अर्थशास्त्र विषयातून पीएचडी करून अर्थशास्त्रज्ञ झालात तर तुम्हाला ₹३०००० ते लाखो रुपयांपर्यंत पगार दिला जातो.

पीएचडीची तयारी कशी करावी How to prepare for PhD In Marathi

पीएचडी क्या है आता तुम्हाला याची कल्पना आली असेल. आता पीएच.डी.ची तयारी करताना काही खास गोष्टी लक्षात ठेवाव्या लागतील. हे तुम्हाला पीएचडी करण्यासाठी खूप मदत करेल.

पूर्वीचे सर्व पेपर विकत घ्या आणि त्या पेपरचे विश्लेषण करा. ज्याद्वारे तुम्हाला पीएचडी पेपर पॅटर्न जाणून घेता येईल आणि पीएचडीमध्ये कोणत्या प्रकारचे प्रश्न विचारले जातात हे कळेल?
ज्यांनी यापूर्वी पीएचडी केली आहे त्यांची मदत घ्या आणि नेहमी त्यांच्या संपर्कात रहा.
जर तुमचा विषय चालू घडामोडीशी संबंधित असेल तर तुम्ही वर्तमानपत्राची मदत घ्या आणि नेहमी चालू घडामोडी वाचल्या पाहिजेत.

तुमच्या पीएचडीच्या विषयाबद्दल जाणून घेण्याची नेहमीच इच्छा असते.

पीएचडी नंतर काय करावे What to do after PhD In Marathi

तुम्ही पीएचडी कोर्स केल्यास तुमच्या भविष्यात अनेक नोकऱ्या आणि कामाचे मार्ग खुले होतील. तुम्हाला कुठेही नोकरी मिळू शकते.

शैक्षणिक क्षेत्रात तुम्ही तुमचे भविष्य घडवू शकता.

तुम्ही वैद्यकीय संशोधनात काम करू शकता.
तुम्ही रसायनशास्त्रात पीएचडी केलीत तर तुम्ही रासायनिक संशोधन केंद्रात काम करू शकता.
जर तुम्ही पोषण विषयात पीएचडी केली असेल तर तुम्हाला वैज्ञानिक सल्लागार म्हणून नोकरी मिळू शकते.

याशिवाय तुम्ही तुमच्या विषयाशी संबंधित क्षेत्रातही काम करू शकता.

पीएचडी फुल फॉर्म म्हणजे काय?
पीएचडीचे पूर्ण रूप म्हणजे (Doctor of Philosophy) डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी.

पीएचडीमध्ये कोणते विषय आहेत?
भौतिकशास्त्र, अभियांत्रिकी, गणित, वित्त आणि अर्थशास्त्र, मानसशास्त्र, व्यवस्थापन, हिंदी, इंग्रजी, गृहविज्ञान, कृषी, इतिहास, ललित कला, शस्त्रक्रिया, भूगोल, भूगर्भशास्त्र, लेखा, बायोकेमिस्ट्री, फार्मसी इत्यादी विषयांत तुम्ही पीएचडी करू शकता.

पीएचडीला हिंदीत काय म्हणतात?
पीएचडीला हिंदीत डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी म्हणतात.

पीएचडी कोर्स किती काळ आहे?
पीएचडी हा ३ वर्षांचा अभ्यासक्रम आहे.

पीएचडीची फी किती आहे
प्रत्येक कॉलेज आणि विद्यापीठाची पीएचडीची फी वेगवेगळी असते, ती त्या कॉलेजवरच अवलंबून असते. पण सरासरी पीएचडीची फी वर्षाला ३० ते ४० हजार इतकी असू शकते.

पीएचडीसाठी कोणती पात्रता आवश्यक आहे?
पीएचडी करण्यासाठी, तुमच्याकडे पदवी आणि पदव्युत्तर पदवी (५५% किंवा ६०% गुणांसह) असणे आवश्यक आहे आणि नंतर पीएचडी प्रवेशासाठी चांगल्या गुणांसह प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण होणे आवश्यक आहे.

पदवीच्या कोणत्या वर्गात टक्केवारी 55% पेक्षा जास्त असावी?
तुमची पदवी आणि पदव्युत्तर शिक्षणाची टक्केवारी ५५% च्या वर असावी. अन्यथा पीएचडीसाठी तुमची निवड शक्य होणार नाही.

अंतराळवीर होण्यासाठी पीएचडीमध्ये कोणता विषय निवडावा?
अंतराळवीर होण्यासाठी, पीएचडीमध्ये, तुम्ही सर्वांनी एरोस्पेस अभियांत्रिकी अंतर्गत पीएचडी केली पाहिजे आणि तुम्ही देखील त्याच विषयाचा वापर केला पाहिजे.

यूजीसी नेट क्लिअर केल्याशिवाय कोणी पीएचडीसाठी अर्ज करू शकतो का?
होय. तुम्ही सर्वजण पीएचडीसाठी अर्ज करू शकता. परंतु पीएचडीसाठी शाळा शोधणे अत्यंत कठीण होईल. कारण नेट उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांची पीएचडी करण्यासाठी प्रथम निवड केली जाते. अशा स्थितीत एक जागा शिल्लक राहिली तरच तुमची निवड होऊ शकते.

नेट पास केल्याशिवाय पीएचडीला प्रवेश मिळेल का?
नेट क्लिअर केल्याशिवाय तुम्हा सर्वांना पीएचडीला प्रवेश मिळू शकतो. मात्र प्रवेश मिळण्याची हमी कोणीही घेणार नाही. कारण नेट उत्तीर्ण झालेल्या विद्यार्थ्यांना नुसतेच भरले म्हणून पीएचडीला प्रवेश मिळू शकत नाही, तर नेट क्लिअर केल्याशिवाय लोकांना पीएचडीला प्रवेश मिळणे फार कठीण आहे. तुम्हाला खरोखर पीएचडी करायची असेल तर तुम्हाला नेट पास करावे लागेल. नाहीतर तुमचा प्रवेश होईपर्यंत वाट पहा.

अंतिम निकालाशिवाय पीएचडीसाठी अर्ज करता येईल का?
नाही. जर तुमचा अंतिम निकाल नसेल तर तुम्ही पीएचडीसाठी अर्ज करू शकणार नाही. कारण पीएचडीसाठी अर्ज करताना तुमचा अंतिम निकाल तुमच्याकडून विचारला जाईल आणि जर तुमचा निकाल लागला नाही तर तुम्ही पीएचडीसाठी अर्ज करू शकणार नाही.

आपण b.a. M.A आणि M.A मध्ये 50% पेक्षा कमी मी ६०% गुणांसह पीएचडी करू शकतो का?
नाही. जर तुमचा बी.ए. जर तुम्हाला ५०% पेक्षा कमी गुण असतील तर तुम्ही पीएचडी करू शकत नाही. पीएचडी करण्यासाठी तुमचे बी.ए. 55% पेक्षा जास्त गुण असणे आवश्यक आहे.

आम्हाला आशा आहे की आम्ही दिलेली ‘पीएचडी काय आहे संपूर्ण माहिती – पीएचडी क्या है’ माहिती तुम्हाला आवडेल. पीएचडी क्या है, ही माहिती पुढे शेअर करा. या संदर्भात तुम्हाला काही प्रश्न किंवा सूचना असतील तर आम्हाला कमेंट बॉक्समध्ये नक्की कळवा.