जागतिक जल दिनाचा इतिहास

जागतिक जल दिन 2021 | World Water Day

जागतिक जल दिन 2021 सोमवारी 22 मार्च रोजी जगभरात साजरा करण्यात आला.

जागतिक जल दिन 2019 विशेष

दरवर्षीप्रमाणे यंदाही २२ मार्च रोजी जागतिक जल दिनानिमित्त देशभरात विविध कार्यक्रमांचे आयोजन करण्यात आले आहे. 1933 सालापासून जगभरात साजरा केला जात असलेला हा दिवस आजच्या काळातही मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. जागतिक जल दिनाची देशभरात जय्यत तयारी सुरू झाली आहे.

या अंतर्गत दिनदयाल संशोधन संस्था, इंदिरा गांधी राष्ट्रीय कला केंद्र, नवी दिल्ली यांच्या संयुक्त विद्यमाने राजस्थानमधील जैसलमेर येथे जलसंधारण कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले होते. या कार्यक्रमात जलसंस्कृतीवर आधारित प्राचीन तंत्रांवर डॉ.भुवनेश जैन यांनी प्रकाश टाकला. यासोबतच या कार्यक्रमात जलसंधारणाचे चांगले परिणाम, ते का आवश्यक आहे आणि त्यांचे महत्त्व काय आहे यावरही चर्चा करण्यात आली.

तसेच जागतिक जल दिनानिमित्त छत्तीसगडमधील रायगड येथे जागतिक जल दिनानिमित्त विविध कार्यक्रमांचे आयोजन करण्यात आले होते. यावेळी ग्रामस्थांनी गायत्री महाकुंडात यज्ञ करून निसर्गाचे शोषण थांबविण्याची व जलसंधारणाची शपथ घेतली. झाडे, पाणी या नैसर्गिक साधनसंपत्तीबद्दल आपल्याला आदर असायला हवा, यावर गावकऱ्यांचे एकमत झाले.

जागतिक जल दिनाचा इतिहास | World Water Day History In Marathi

World Water Day जागतिक जल दिन दरवर्षी २२ मार्च रोजी जगभरातील लोक साजरा करतात. सन 1993 मध्ये, संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेने हा दिवस वार्षिक कार्यक्रम म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेतला. लोकांमध्ये पाण्याचे महत्त्व, गरज आणि संवर्धन याबाबत जागरूकता वाढवण्यासाठी दरवर्षी २२ मार्च हा जागतिक जल दिन म्हणून साजरा करण्याची ही मोहीम जाहीर करण्यात आली.

1992 मध्ये ब्राझीलमधील रिओ डी जनेरियो येथे “पर्यावरण आणि विकासावरील संयुक्त राष्ट्र परिषदेच्या” अनुसूची 21 मध्ये ते प्रथम अधिकृतपणे जोडले गेले आणि संपूर्ण दिवस त्यांच्या नळांचा गैरवापर रोखून त्यांना जलसंधारणासाठी मदत केली. तसेच प्रोत्साहन देण्यासाठी प्राप्त, 1993 पासून हा सण साजरा करण्यास सुरुवात केली.

जागतिक जल दिन का साजरा केला जातो? Why We Celebrate World Water Day In Marathi

ही मोहीम संयुक्त राष्ट्रांसह सदस्य राष्ट्रांद्वारे संयुक्त राष्ट्रांच्या शिफारशींची अंमलबजावणी करण्यासाठी तसेच जागतिक जलसंधारणाच्या वास्तविक उपक्रमांना प्रोत्साहन देण्यासाठी साजरी केली जाते. या मोहिमेचा दरवर्षी UN एजन्सीच्या युनिटद्वारे विशेष प्रचार केला जातो, ज्यामध्ये जागतिक जल दिनानिमित्त आंतरराष्ट्रीय क्रियाकलापांचे समायोजन तसेच लोकांना पाणी समस्यांबद्दल ऐकण्यासाठी आणि समजून घेण्यासाठी प्रोत्साहित करणे समाविष्ट आहे. या कार्यक्रमाच्या सुरुवातीपासूनच, जागतिक जल दिन साजरा करण्यासाठी तसेच जागतिक जल दिनानिमित्त जागतिक संदेश देण्यासाठी थीम निवडण्यासाठी यूएन वॉटर जबाबदार आहे.

विविध स्वयंसेवी संस्था आणि गैर-सरकारी संस्था देखील UN सदस्य राष्ट्रे आणि एजन्सीसह सर्व जटिल पाण्याच्या समस्यांकडे लोकांचे लक्ष वेधण्यासाठी स्वच्छ पाणी संवर्धनाच्या प्रचारात गुंतलेली आहेत. हा कार्यक्रम साजरा करताना पाण्याशी संबंधित सर्व समस्या लोकांसमोर येतात जसे की स्वच्छ पाणी लोकांच्या आवाक्याबाहेर कसे जात आहे इत्यादी.

जागतिक जल दिन कसा साजरा केला जातो? How We Celebrate World Water Day In Marathi

पर्यावरण, आरोग्य, शेती आणि व्यवसाय यासह जीवनाच्या विविध क्षेत्रातील पाण्याच्या महत्त्वाविषयी लोकांमध्ये जागरूकता निर्माण करण्यासाठी जागतिक जल दिन जगभरात साजरा केला जातो. व्हिज्युअल आर्ट्स, स्टेज आणि पाण्याचे संगीत महोत्सव, स्थानिक तलाव, तलाव, नदी आणि जलाशयांची सहल, स्थानिक, राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर जल व्यवस्थापन आणि सुरक्षितता यावर चर्चा, संदेश प्रसारित करणे यासारख्या विविध कार्यक्रम आणि उपक्रमांचे आयोजन करून हा साजरा केला जातो. टीव्ही आणि रेडिओ चॅनेल किंवा इंटरनेटद्वारे, शैक्षणिक कार्यक्रम, स्पर्धा आणि स्वच्छ पाण्याचे महत्त्व आणि संवर्धन उपायांवर आधारित अनेक उपक्रम. निळ्या पाण्याच्या थेंबाचा आकार जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाचे मुख्य प्रतीक आहे.

जागतिक जल दिनाची थीम World Water Day Themes In Marathi

1993 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “शहरासाठी पाणी” होती.
1994 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम होती “आपल्या जलस्रोतांची काळजी घेणे प्रत्येकाचे काम आहे”.
1995 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “महिला आणि पाणी” होती.

1996 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “तहानलेल्या शहरासाठी पाणी” होती.
1997 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम होती “जगाचे पाणी: पुरेसे आहे”.
1998 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “भूजल – अदृश्य संसाधन” होती.

1999 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम होती “प्रत्येकजण प्रवाहाच्या दिशेने जगत आहे”.
2000 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “21 व्या शतकासाठी पाणी” होती.
2001 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “आरोग्यसाठी पाणी” होती.

2002 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “विकासासाठी पाणी” होती.
2003 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “भविष्यासाठी पाणी” होती.
2004 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “पाणी आणि आपत्ती” होती.

2005 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “जीवनासाठी पाणी 2005-2015” होती.
2006 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “पाणी आणि संस्कृती” होती.
2007 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “वॉटर रॅरिटी विथ मुंडेर” होती.

2008 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “स्वच्छता” होती.
2009 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “जल के पार” होती.
2010 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “स्वस्थ जगासाठी स्वच्छ पाणी” होती.

2011 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “शहरासाठी पाणी: शहरी आव्हानाला प्रतिसाद” होती.
2012 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “पाणी आणि अन्न सुरक्षा” होती.
2013 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “जल सहकार्य” होती.

2014 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “पाणी आणि ऊर्जा” होती.
2015 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “पाणी आणि शाश्वत विकास” होती.
2016 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “पाणी आणि नोकरी” होती.

2017 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “वेस्ट वॉटर” होती.
2018 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “पाण्यासाठी निसर्गावर आधारित उपाय” होती.
2019 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “कोणालाही मागे सोडत नाही” अशी होती.

2020 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “पाणी आणि हवामान बदल” होती.
2021 च्या जागतिक जल दिनाच्या उत्सवाची थीम “पाण्याचे मूल्य” आहे.

Also read:-