राष्ट्रीय बालिका दिन | National Girl Child Day In Marathi

राष्ट्रीय बालिका दिन | National Girl Child Day 2022

भारतातील राष्ट्रीय बालिका दिवस | National Girl Child Day

National Girl Child Day:- राष्ट्रीय बालिका दिन दरवर्षी 24 जानेवारीला बालिकांसाठी राष्ट्रीय कार्य दिवस म्हणून साजरा केला जातो. देशातील मुलींना अधिक पाठिंबा आणि नवीन संधी देण्यासाठी हा महोत्सव सुरू करण्यात आला. समाजातील मुलींना भेडसावणाऱ्या सर्व असमानतेबद्दल लोकांमध्ये जागरूकता वाढवण्यासाठी हा उत्सव साजरा केला जातो. मुलींवरील भेदभाव ही एक मोठी समस्या आहे जी शिक्षण, पोषण, कायदेशीर हक्क, वैद्यकीय सेवा, सुरक्षा, आदर, बालविवाह इत्यादींसारख्या अनेक क्षेत्रांमध्ये पसरली आहे.

राष्ट्रीय बालिका दिन साजरा करणे भारत सरकारने मुलींच्या विकासासाठी राष्ट्रीय अभियान म्हणून सुरू केले. या मिशनमुळे संपूर्ण देशातील लोकांमध्ये मुलींच्या प्रगतीच्या महत्त्वाबद्दल जागरूकता वाढते. हे इतर समुदाय सदस्य आणि पालकांच्या प्रभावी समर्थनाद्वारे निर्णय प्रक्रियेत मुलींचे अर्थपूर्ण योगदान वाढवते.

राष्ट्रीय बालिका दिन 2022 | National Girl Child Day 2022 Date

24 जानेवारी 2022 रोजी रविवारी राष्ट्रीय बालिका दिन साजरा करण्यात आला.

राष्ट्रीय बालिका दिन का साजरा केला जातो?

सामाजिक लोकांमध्ये त्यांचे जीवन सुधारण्यासाठी आणि समाजात मुलींचा दर्जा वाढवण्यासाठी हा उत्सव साजरा केला जातो. विविध प्रकारचे सामाजिक भेदभाव आणि शोषण समाजातून पूर्णपणे काढून टाकणे अत्यंत आवश्यक आहे, ज्यांना मुलींना त्यांच्या आयुष्यात दररोज सामोरे जावे लागते. समाजात मुलींच्या हक्कांच्या गरजेबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी विविध राजकीय आणि समुदाय नेते समान शिक्षण आणि मूलभूत स्वातंत्र्यांबद्दल सार्वजनिक भाषणे देतात.

मुलींना मजबूत, सुरक्षित आणि चांगले वातावरण मिळणे खूप महत्वाचे आहे. त्यांना जीवनातील प्रत्येक वस्तुस्थिती आणि कायदेशीर हक्कांची जाणीव असावी. त्यांना चांगले शिक्षण, पोषण आणि आरोग्य सेवेचा अधिकार आहे याची जाणीव ठेवावी. कौटुंबिक हिंसाचार कलम 2009, बालविवाह प्रतिबंधक कायदा 2009, हुंडा प्रतिबंधक कायदा 2006 इत्यादी कायद्यांसह त्यांना त्यांच्या जीवनातील न्याय्य हक्क मिळण्यासाठी आणि सर्व आव्हानांना तोंड देण्यासाठी त्यांना चांगल्या प्रकारे माहिती असली पाहिजे.

आपल्या देशात महिला साक्षरतेचे प्रमाण अजूनही ५३.८७% आहे आणि एक तृतीयांश तरुण मुली कुपोषित आहेत. प्रजननक्षम वयोगटातील स्त्रिया समाजातील आरोग्यसेवेपर्यंत मर्यादित प्रवेश आणि लैंगिक असमानतेमुळे इतर विविध रोग आणि अशक्तपणाने ग्रस्त आहेत. महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाने राष्ट्रीय आणि राज्य स्तरावर विविध योजनांद्वारे मुलींची स्थिती सुधारण्यासाठी विविध पावले उचलली आहेत.

महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाने “धनलक्ष्मी” नावाची योजना सुरू केली आहे ज्या अंतर्गत नसबंदी, जन्म नोंदणी, शाळेत नावनोंदणी आणि इयत्ता 8 वी पर्यंत देखभाल यासारख्या मूलभूत गरजा मुलीच्या कुटुंबाला रोख हस्तांतरणाद्वारे पूर्ण केल्या जातात. शिक्षण हक्क कायद्याने मुलींना मोफत आणि आवश्यक शिक्षण दिले आहे.

राष्ट्रीय बालिका दिन कसा साजरा केला जातो

समाजातील मुलींचा दर्जा वाढावा यासाठी देशभरात बालिका दिनानिमित्त विविध कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते. भारतीय समाजातील मुलींबद्दल लोकांमध्ये जागरूकता वाढवण्यासाठी भारत सरकारकडून एक मोठी मोहीम आयोजित केली जाते.

हे राष्ट्रीय कार्य म्हणून साजरे करण्यासाठी, 2008 पासून, महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाने राष्ट्रीय बालिका दिन साजरा करण्यास सुरुवात केली. या मोहिमेद्वारे भारतीय समाजातील मुलींना भेडसावणारी विषमता खुणावत आहे. या दिवशी सरकारकडून “मुलगी वाचवा” संदेशासह विविध जाहिराती रेडिओ स्टेशन, टीव्ही, स्थानिक आणि राष्ट्रीय वृत्तपत्रांवर चालवल्या जातात. स्वयंसेवी संस्था आणि स्वयंसेवी संस्था देखील एकत्र येतात आणि मुलींबद्दलच्या सामाजिक कलंकाच्या विरोधात लढा देण्यासाठी या उत्सवात सहभागी होतात.

राष्ट्रीय बालिका दिन साजरा करण्याचा उद्देश

समाजात मुलगी मुलाला नवनवीन संधी देत असते आणि लोकांच्या चेतना वाढविण्याचे राष्ट्रीय कार्य म्हणून ते साजरे केले जाते.
भारतीय समाजातील मुलींना भेडसावत असलेली विषमता दूर करणे.
हे सुनिश्चित केले पाहिजे की भारतीय समाजात प्रत्येक मुलीला योग्य आदर आणि महत्त्व दिले जात आहे.
देशातील प्रत्येक मुलीला तिचे सर्व मानवी हक्क मिळतील याची काळजी घेतली पाहिजे.
भारतातील बाल लिंग गुणोत्तराच्या विरोधात काम करणे आणि मुलीबद्दल लोकांचे मत बदलणे.
मुलीचे महत्त्व आणि भूमिका याबद्दल जागरूकता वाढवून जोडप्याने मुलीकडे सुरुवात केली पाहिजे.
त्यांचे आरोग्य, सन्मान, शिक्षण, पोषण इत्यादी विषयांवर चर्चा करणे.
भारतातील लोकांमध्ये लैंगिक समानता वाढवणे.

भारतातील मुलींचे हक्क

मुलींची स्थिती सुधारण्यासाठी भारत सरकारने विविध घोषणांद्वारे विविध पावले उचलली. त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे आहेत.

गरोदरपणात दवाखान्यांद्वारे लिंग निर्धारण सरकारने बेकायदेशीर घोषित केले आहे.
बालविवाहाला बंदी आहे.
समाजातील कुपोषण, निरक्षरता, दारिद्र्य आणि बालमृत्यू यांच्याशी लढण्यासाठी सर्व गर्भवती महिलांसाठी प्रसूतीपूर्व काळजी आवश्यक करण्यात आली आहे.
मुलींना वाचवण्यासाठी सरकारने “सेव्ह गर्ल चाइल्ड” योजना सुरू केली आहे.
मोफत आणि सक्तीची प्राथमिक शाळा सुरू केल्यामुळे भारतात मुलींच्या शिक्षणाची स्थिती सुधारली आहे.
भारतातील मुलींची स्थिती सुधारण्यासाठी, भारत सरकारने स्थानिक स्वराज्य संस्थांमधील एक तृतीयांश जागा महिलांसाठी राखीव ठेवल्या आहेत.
महिलांचा दर्जा आणि रोजगाराच्या संधी वाढवण्यासाठी एमटीपीविरोधी, सतीविरोधी कायदा, हुंडाविरोधी कायदाही कायद्याने आणला आहे.
देशातील मागासलेल्या राज्यातील शिक्षणाच्या स्थितीकडे लक्ष वेधण्यासाठी पंचवार्षिक योजना लागू करण्यात आली आहे.
शाळकरी मुलांना गणवेश, दुपारचे जेवण, शैक्षणिक साहित्य दिले जाते आणि एससी आणि एसटी जातीच्या मुलींच्या कुटुंबीयांना पैसे परत केले जातात.
प्राथमिक शाळांमध्ये जाऊन लहान मुलींची काळजी घेण्यासाठी बालवाडी-कम-पालन घर हा उपक्रम राबविण्यात आला आहे.
शालेय सेवा सुधारणे आणि शिक्षकांचे शिक्षण यासाठी ‘ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड’सह इतर कार्यक्रमांचे आयोजन करण्यात आले आहे.
मागासलेल्या भागातील मुलींच्या सुलभतेसाठी खुल्या शिक्षणाची व्यवस्था करण्यात आली आहे.
मुलींसाठी, “मुलींना समान वागणूक आणि संधी दिल्या पाहिजेत” असे घोषित केले आहे जेणेकरून त्यांच्यासाठी संधी वाढतील.
ग्रामीण भागातील मुलींना चांगले जीवन जगता यावे यासाठी सरकारचे मुख्य धोरण म्हणून बचत गट सुरू करण्यात आले आहेत.

राष्ट्रीय बालिका दिनाची थीम

1) 2017 मधील राष्ट्रीय बालिका दिनाची थीम “बेटी बचाओ, बेटी पढाओ (BBBP)” होती.

2) 2018 मधील राष्ट्रीय बालिका दिनाची थीम होती “एक मुलगी एक फूल आहे, काटा नाही”.